การวิเคราะห์ประสิทธิภาพและปัจจัยที่มีผลต่อประสิทธิภาพ ของสหกรณ์การเกษตรในเขตภาคเหนือตอนล่าง

Performance Analysis and Factors Affected the Performance of Agricultural Co-operatives in the Lower Northern Thailand

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) วิเคราะห์ประสิทธิภาพของสหกรณ์การเกษตรในเขตภาค เหนือตอนล่างด้วยแบบจำลองการวิเคราะห์ข้อมูลโอบล้อม (Data Envelopment Analysis Model: DEA) และ (2) ศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อประสิทธิภาพและการพัฒนาการดำ เนินงานของสหกรณ์กฺ ารเกษตร ในเขตภาคเหนือตอนล่าง ประชากรที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ ได้แก่ สหกรณ์การเกษตรประเภทย่อยสหกรณ์ การเกษตรทั่วไปในเขตพื้นที่ภาคเหนือตอนล่างทั้ง 9 จังหวัด ซึ่งประกอบไปด้วย จังหวัดกำแพงเพชร ตาก นครสวรรค์ พิจิตร พิษณุโลก เพชรบูรณ์ สุโขทัย อุตรดิตถ์ และ อุทัยธานี ทั้งหมด 196 สหกรณ์ ใช้วิธีการเก็บข้อมูลทุติยภูมิจากฐานข้อมูลสารสนเทศทางการเงินของกรมตรวจบัญชีสหกรณ์ กระทรวง เกษตรและสหกรณ์ เครื่องมือในการวิเคราะห์ข้อมูลประกอบไปด้วย แบบจำลองการวิเคราะห์ข้อมูล โอบล้อม และแบบจำลองโพรบิตแบบเรียงลำดับ (Ordered Probit Model) ผลการวิจัยพบว่า (1) ค่าประสิทธิภาพโดยภาพรวมของสหกรณ์การเกษตรในเขตภาคเหนือตอนล่างอยู่ในระดับปานกลาง ทั้งนี้ ผลตอบแทนต่อขนาดการดำเนินงานของสหกรณ์การเกษตรในเขตภาคเหนือตอนล่างมีผลตอบแทน ต่อขนาดคงที่ ลดลง และเพิ่มขึ้น โดยคิดเป็นร้อยละ 15.31 49.49 และ 35.20 ตามลำดับ (2) ปัจจัย ที่มีผลต่อประสิทธิภาพและการพัฒนาการดำเนินงานของสหกรณ์การเกษตรในเขตภาคเหนือตอนล่าง ได้แก่ มูลค่าสินทรัพย์รวมและมูลค่าธุรกิจสินเชื่อ โดยมีข้อเสนอแนะว่าการดำเนินงานของสหกรณ์ การเกษตรเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดนั้น สหกรณ์มีความจำเป็นต้องบริหารจัดการเรื่องของต้นทุนการดำเนินงาน และทรัพยากรในการดำเนินงานของสหกรณ์ เช่น สินทรัพย์รวมของสหกรณ์ เป็นต้น นอกจากนี้สหกรณ์ควรให้ความสำคัญกับการบริหารจัดการธุรกิจสินเชื่อ